تأثیر فرآیندهای فیزیکی بر پخش آلودگی‏های نفتی در خلیج فارس

خلیج فارس به خاطر دارا بودن عمده میادین نفتی و گازی جهان در معرض آلودگی‏هایی مانند آلودگی‏های نفتی و گسترش آلاینده‏های مرتبط با آن می‏باشد. از آنجا که در صورت نشت آلاینده‏های نفتی به دریا، تشخیص رفتار آن‏ها بر روی آب و دانستن تأثیر فرآیندهای فیزیکی از قبیل باد، شارهای گرما و تنش باد بر نحو? پخش این آلاینده‏ها، ما را در امر جمع‏آوری آن‏ها، پاکسازی دریا و اقدامات پیش‏گیرانه کمک می‏کند، در این تحقیق قصد داریم نحوه توزیع این آلودگی‏ها را در شرایط مختلف توسط مدل سه‏بعدی هیدرودینامیکی شبیه‏سازی کنیم. به‏کار‏گیری مدل‏های عددی در مورد پخش آلودگی نفتی به عنوان یک روش مناسب که همخوانی‏های قابل قبولی از نحوه پخش آلایندهای نفتی را در سطح دریا فراهم می‏کند، شناخته شده است. به این منظور از مدل کوهرنس که با مدول آلودگی و بیولوژیکی جفت شده و قابلیت حل معادلات انتقال و پخش آلودگی را با به‏کارگیری مختصات سیگما در جهت قائم و مختصات دکارتی در جهت افقی دارد، برای شبیه‏سازی انتقال و پخش آلودگی‏های نفتی استفاده شده است. نتایج مدل نشان می‏دهد که آلودگی نفتی نشت یافته در بخش شمالی خلیج فارس، تحت تأثیر تمامی نیروهای اعمال شده در مدل دارای حرکتی به سمت شمال خلیج فارس و سواحل بوشهر در امتداد سواحل ایرانی بوده و سپس تحت تأثیر جریانات پادساعتگرد آن منطقه قرار گرفته و در امتداد سواحل عربی دارای حرکتی متمایل به بخش جنوب غربی خلیج فارس می‏گردد. نتایج مدل همچنین نشان می‏دهد که در سه ماهه اول پس از رهاسازی آلودگی (دسامبر- فوریه) قسمت عمده‏ای از غلظت آلودگی کاهش یافته است. در این مطالعه با به‏کارگیری روشی یکتا تأثیر تک تک نیروها نیز بر نحوه توزیع و کاهش یا افزایش غلظت آلودگی‏ها به دست آمده‏است. تأثیر باد بر نحوه توزیع و پخش آلودگی نفتی نسبت به شارهای گرما و تنش باد محسوس‏تر می‏باشد. تأثیر تنش باد بر کاهش غلظت آلاینده‏ها و نحوه توزیع آن‏ها در مقایسه با باد و شارهای گرما قابل چشم‏پوشی است و نتایج شبیه‏سازی مدل نشان می‏دهد که تنش باد بیشتر عامل موثری بر پخش‏شدگی آلودگی نفتی می‏باشد، بنابراین می‏توان نتیجه گرفت که تأثیر نیروی باد بر نحوه پخش آلودگی و کاهش غلظت آلاینده‏ها نه به خاطر تنش باد ایجاد کرده، بلکه به خاطر سرعت باد و تأثیری که باد بر مولفه‏های شار گرما می‏گذارد، می‏باشد. نتایج حاصل از شبیه‏سازی مدل در مورد نحوه توزیع و پخش آلودگی های نفتی توافق خوبی با شواهد مشاهداتی و همچنین الگوی جریانات موجود در منطقه دارد.